Yeni doğuş edən analar üçün körpəyə qulluq vacibdir, lakin unutmaq olmaz ki, doğuş sonrası şəxsi qulluq da vacibdir. Bu bloqda vaginal ağrıdan tutmuş, sidik problemlərinə qədər, normal doğuşdan sonra sizi nələrin gözlədiyini öyrənəcəksiniz. Hamiləlik bədəninizdə gözlədiyinizdən daha çox dəyişikliklərə səbəb olur və bu, körpə doğulduqdan sonra da davam edir. Normal doğuşdan sonra (vaginal doğuş) özünüzə qulluq etmək, hamiləlikdən sonrakı qayğının ən vacib hissəsidir.
Doğuşdan sonra diqqət etməli olduğunuz məqamlar bunlardır:
- Doğuşdan sonra vaginal ağrı
- Normal doğumdan sonra vaginal axıntı
- Sonrakı sancılar
- Normal doğuşdan sonra boşalma problemləri
- Normal doğumdan sonra babasil və bağırsaqların hərəkəti
- Normal doğumdan sonra döş ağrısı və süd sızması
- Saç tökülməsi və dəri dəyişiklikləri
- Emosional dəyişikliklər
- Saç tökülməsi
- Sonraki müayinələr
1. Normal doğuşdan sonra vaginal ağrı
Normal doğuş zamanı epiziotomiya aparılıbsa və ya dərin yaralar yaranıbsa, yaraların sağalması bir neçə həftə çəkə bilər. Dərin yaraların uzun müddətə sağalması normaldır. Yaraları qısa zamanda sağaltmaq üçün aşağıdakıları edə bilərsiniz:
- Yaranı yumşaldın. Dərin yaralar olan əraziyə buz tətbiq edin.
- Sidik zamanı ağrıları azaldın. İdrar edərkən vulvanızı ilıq su ilə doldurulmuş plastik bir fincan ilə dəstəkləyin. Bağırsaqlarınıza güc düşərsə, təmiz bezlə bağırsaqlarınızı sıxın.
- Yaranı təmiz saxlayın. Anus və vagina (perineum) arasındakı səthi təmizləmək üçün tualetdən sonra su ilə təmizləyin.
- Ehtiyatlı oturun. Oturmaq narahatdırsa, dayaq döşəyi və ya yastığa oturun.
Sağalma prosesində olduğunuz müddətdə, artan narahatlığı hiss etməyiniz normaldır. Ağrı getdikcə pisləşir, yara istilik verib, şişir və ağrılı olursa və ya kist əmələ gəlirsə, bu halda həkiminizlə əlaqə saxlamalısınız.
2. Normal doğuşdan sonra vaginal axıntı
Doğuşdan sonrakı həftələrdə vaginal axıntı (lokhia) ilə qarşılaşa bilərsiniz. Parlaq qırmızı, qatı qan axınının bir neçə gün ərzində olması normaldır. Oturarkən və ya uzanarkən, ayağa qalxdığınız zaman bu axıntını hiss edə bilərsiniz. Bu axıntı çəhrayı və ya qəhvəyi rəngdən sarı və ya ağa çevrilərək yox olacaq. Tampon əvəzinə gigiyenik pedlərdən istifadə etməklə infeksiya riskini azalda bilərsiniz. Qanın laxtalandığını görsəniz, təlaş etməyin. Əgər aşağıdakılar baş verirsə, həkiminizlə əlaqə saxlayın:
- Yatarkən pediniz bir saat ərzində islanırsa
- Əgər sizdə pis qoxulu axıntı varsa
- Qan laxtaları böyükdürsə
- 38 C-dən yuxarı hərarətiniz varsa
3. Normal doğuşdan sonrakı sancılar
Körpə dünyaya gəldikdən sonra bir neçə günə qədər “doğuşdan sonrakı ağrı” deyilən sancılar yaşana bilər. Menstruasiya sancılarına bənzər bu sancılar uşaqlıq yolundakı damarları sıxaraq böyük qanaxmanın qarşısını alır. Bu sancılar hər uğurlu doğum etdikdən sonra daha da güclənir və səbəbi tam olaraq məlum deyil. Ehtiyac olarsa, həkiminiz ağrıkəsicilər tövsiyə edəcək. Hərarətiniz varsa və ya mədəniz həssasdırsa, həkiminizlə məsləhətləşin. Bu, uterus infeksiyasının əlaməti ola bilər.
4. Normal doğuşdan sonrakı boşalma problemləri
Uretra və sidik kisəsi ətrafındakı toxumaların şişməsi və göyərməsi boşalma problemlərinə səbəb ola bilər. Bu, sidiyin həssas perinal bölgədə sancma hissi yaratmasının səbəbidir. Bu ağrını azaltmaq üçün tualetdə oturarkən vulvanızı (qadın xarici cinsiyyət orqanına) su ilə yuyun.
Yəni sidik yolları infeksiyasının hər hansı bir əlaməti varsa, o cümlədən, aşağıdakı hallar zamanı həkiminizlə əlaqə saxlayın:
- Boşalma zamanı ağrı
- Sidik kisəsini tam boşaltdığınızdan əmin ola bilməmək
- Qeyri-adi tez-tez boşalma ehtiyacı
Hamiləlik və doğuş, sidik kisənizdəki birləşdirici səthin uzanmasına səbəb olur və sidik kanalı və sidik kisəsinin əzələ zədələnməsinə səbəb ola bilər. Oturarkən, gülərkən, öskürərkən və ya əsnəyərkən sidik sızması normaldır. Amma narahat olmağa dəyməz, çünki bu problem üç ay ərzində aradan qalxır. Bu müddət ərzində çanaq əzələlərini sıxmaq üçün uşaq bezlərindən istifadə edə və ya “Kegel” məşqləri edə bilərsiniz. Kegel məşqlərini yerinə yetirmək üçün sidik axını dayandırırmış kimi çanaq əzələlərini sıxın. Bu hərəkəti beş saniyəlik periodlarla ardıcıl olaraq dörd-beş dəfə təkrarlayın. Əzələlərinizi hər dəfə 10 saniyə sıxın. Gündəlik 10 təkrardan ibarət 3 dəfə təkrarlayın.
5. Normal doğuşdan sonra hemoroid və bağırsaqların hərəkəti
Doğuşdan sonra bağırsaq hərəkətləri zamanı ağrı və anus yaxınlığında şişkinlik hiss edirsinizsə, hemoroidiniz ola bilər (anusda və ya düz bağırsağın aşağı hissəsində sıx və şişkin damarlarla bağlı problem). Hemoroid narahatlığını aradan qaldırmaq üçün isti vanna qəbul edin. Narahatlığınız artırsa, həkiminizlə məsləhətləşib, dərman tövsiyələri alın. Hemoroid ağrılarınıza və ya epiziotomiya yaralarınıza zərər verməmək üçün bağırsaq fəaliyyətindən narahatsınızsa, bağırsaqlarınızı yumşaq və nizamlı saxlayın. Liflə zəngin meyvə, tərəvəz və tam taxıl yeyib, çoxlu su için. Mümkün qədər davamlı fiziki fəaliyyət edin. Ehtiyac olarsa, həkiminizdən nəcis yumşaldıcı və ya lif laksatifi məsləhəti ala bilərsiniz. Yeni doğuş edən anaların tez-tez qarşılaşdıqları problemlərdən biri də bağırsaq hərəkətlərini idarə edə bilməmələridir. Xüsusilə, doğum zamanı uzun olubsa, bu ehtimal artır. “Kegel” məşqlərini tez-tez təkrarlamaq bu vəziyyəti aradan qaldırmağa kömək edəcək.Körpə dünyaya gəldikdən bağırsaq hərəkətlərini idarə etməkdə çətinlik çəkirsinizsə, həkiminizlə əlaqə saxlayın.
6. Normal doğuşdan sonra döş ağrısı və süd sızması
Doğuşdan sonra diqqət etməli olduğunuz növbəti narahatlıq döş ağrısı və süd sızmasıdır. Körpə dünyaya gəldikdən sonra döşləriniz şiş və həssas olacaq. Narahatlığı azaltmaq üçün körpənizi əmizdirə və ya süd çıxarmaq üçün xüsusi nasosdan istifadə edə bilərsiniz.Döşlərdəki küt ağrılara ağrıkəsicilər də kömək edə bilər. Məmə ağrısının qarşısını almaq üçün körpənizin məmənizi tam tutduğundan əmin olun. Əgər körpə dünyaya gəldikdən sonra döşünüzdəki ağrının səbəbini bildiyinizdən tam əmin deyilsinizsə və ya hər dəfə əmizdirdiyiniz zaman ağrı olursa, kömək üçün həkiminizlə əlaqə saxlayın.
Döşləriniz əmizdirildikdən sonra süd tökürsə, büstqalterinizə “süd yastıqcıqları” qoyaraq paltarınızın islanmasının qarşısını ala bilərsiniz. Yastıqları yaş olduqda və hər qidalanmadan sonra dəyişdirin. Sonrakı narahatlıqlardan dolayı körpənizi əmizdirmirsinizsə, toparlayıcı və kip büstqalterdən istifadə edin. Döşlərinizi kip saxlamaq süd ifrazını dayandırmağa kömək edəcəkdir. Bu müddətdə döşlərinizi sıxıb, süd sağmayın. Bu hal döşlərinizin daha çox süd istehsal etməsinə gətirib çıxaracaq.
7. Saç tökülməsi və dəri dəyişiklikləri
Hamiləlik dövründə artan hormon səviyyələri təbii saç tökülməsinə səbəb olmur. Əksinə, bu, adətən başın yuxarı hissəsində sıx (gur) saç tellərinin çıxması ilə nəticələnir, lakin doğuşdan sonra tökülmə başlayır. Yəni, bədən əlavə tükləri tökməyə başlayır. Altı ay ərzində isə saç tökülməsi stabilləşir. Doğumdan sonra saçınıza yalnız şampunla forma verin və asan idarə olunan saç düzümündən istifadə edin. Saçdüzləşdirici cihazlardan və kimyəvi maddələrdən istifadə etməyin.
Doğumdan sonra qırışlar yox olmur, lakin rəngi qırmızımtıl çəhrayıdan gümüşü və ya ağa doğru dəyişir. Hamiləlik zamanı dərinizdə yaranan qaralmalar yavaş-yavaş geri çəkiləcək və dəriniz əvvəlki vəziyyətinə qayıdacaq.
8. Emosional dəyişikliklər
Dünyaya uşaq gətirmək, bir çox güclü emosional qarışıqlığa səbəb ola bilər. Doğuşdan sonra ən çox rast gəlinən əhval dəyişikliyi qeyri-sabitlik, kədər və narahatlıqdır. Bir çox yeni ana olmuş qadınlar depressiyaya düşürlər. Bu müddət ərzində insan özünə yaxşı baxmalıdır. Doğuşdan sonrakı depressiya zamanı nə etməli olduğunuzu bilmirsinizsə, dəstək üçün həyat yoldaşınızdan, yaxınlarınızdan və ya dostlarınızdan kömək istəyə bilərsiniz. Depressiyanız pisləşirsə və ya özünüzü daim bədbəxt hiss edirsinizsə, həkiminizlə mütləq əlaqə saxlayın. Bu məqamda müalicə vacibdir.
9. Çəki itirmək
Doğuşdan sonra çox güman ki, formada olmayacaq və özünüzü zəif hiss edəcəksiniz. Hətta hamilə görünə bilərsiniz. Narahat olmayın. Bu, tamamilə normaldır. Qadınların əksəriyyəti doğuş zamanı amniotik mayenin, plasentanın və körpənin çəkisi də daxil olmaqla 4,5 kiloqrama yaxın çəki itirirlər. Sonrakı günlərdə qalan mayelərin xaric edilməsi ilə daha çox arıqlamaq mümkündür. Sağlam pəhriz və müntəzəm məşq hamiləlikdən əvvəlki çəkiyə qayıtmağınıza kömək edəcək.
10. Normal doğuşdan sonrakı müayinələr
Doğuşdan sonra sağlamlığınıza mütləq diqqət etməlisiniz. Hamiləlikdən təxminən 6 həftə sonra, həkiminiz düzgün sağaldığınızı yoxlamaq üçün vaginanızı, qarnınızı, serviksinizi və uşaqlığınızı yoxlayacaq. O, həmçinin, sinənizi, çəki və qan təzyiqinizi də yoxlayacaq. Bu müayinə zamanı siz həm də doğuma nəzarət, ana südü ilə qidalanma və körpə ilə həyatınıza necə alışacağınızı öyrənəcəksiniz. Doğuşdan sonra çanaq dibinin əzələlərini gücləndirmək üçün Kegel məşqləri haqqında da soruşa bilərsiniz. Bundan əlavə, fiziki və emosional sağlamlığınızla bağlı hər hansı narahatlığınız varsa, onu da həkiminizlə mütləq bölüşün. Hiss etdiyiniz dəyişikliklərin tamamilə normal olduğundan əmin olun. Həyatınızın bu yeni mərhələsinə qədəm qoyarkən, həkiminizin tövsiyələrinə etibar edin.
Doğuşdan sonra yarana biləcək digər narahatlıqlarla bağlı əlavə sualınız olarsa, peşəkar həkim mama-ginekoloq Xanım Adıgözəlova ilə əlaqə saxlaya bilərsiniz:
055 574 70 74
-
Zehra Abdullayeva
Əla həkimdir
Xanim Rustamli
Muzaffar Garakhanli
Sevar Bayram
-
Super hekimdir 👍👍👍
Nergiz Ragimova
Çox yaxşı həkimdir,bir rəfiqəm pasiyenti olmuşdu, çox məmnun qalıb.
Nuriyye Hesenova
Əla həkimdir👍🏼
Leyla Abdullayeva
Könül Vəliyeva
-
😍
Sevinc Hamidova
Pervane Mehmanova
Saday Zekiyev
Huseyn Bagirov
-
Royal Babayev
Razı qaldım
Gunel Nagiyeva
Ferqane Cavadova
kadir hacimuradov
-
Kanan Hasanli
Orxan Man
Əla həkimdir👍🏻
s_li. seadet
İşinin peşəkarıdır.
leila mammad
-
Nurlan Süleymanlı
Aydin Karimov
Xeyyam Nabiyev
Fatime Haqverdiyeva
-
Meryem Agayeva
Aydın Hacıyev
Lale Ahmadova
Teymur İbrahimzade
-
Absolutely wonderful service. 6/5
Emin Alizada
Aygül Mehdiyeva
Hemid Qocayev
Rufat Rzaev
-
hikmet Azizli
I recently visited Dr. Xanım Adıgözəlova for my annual gynecological check-up and I must say I had an outstanding experience. From the moment I arrived at the clinic, the staff was welcoming, efficient, and made me feel completely at ease. Dr. Xanım Adıgözəlova took the time to listen to my concerns and answer all my questions. Their bedside manner was exceptional - I felt truly cared for and supported throughout the entire appointment. Xanım Adıgözəlova is clearly knowledgeable and experienced in their field, providing me with expert guidance and advice on my health.
Saritel Abbaszade
Aynur Mammadova
Xanım doktor ilə müalicə prosesinin effektini görmək, digər həkimlərlə müqayisədə anlayışlı olması çox müsbətdir 😊
Nərmin Səmidova
-
Əla həkimdir, çox bəyənirəm.
Efsane Ehmedova
amazing person and friendly
Aynur Bedirxanova
Razı qaldım
Zeyver Semedzade
Çox Yaxşı Həkimdir. Cox razı qaldim😊
Rovsana Mamedova
