Pap-Smear Testi: Sağlamlıq üçün Həqiqətən Lazımdırmı?

Pap-SMEAR testi necə edilir sualı da bu testi etdirəcək qadınları maraqlandırır. Bilmək lazımdır ki, test ağrısız olur. 

Testə hazırlıq. Testi götürmək üçün beldən aşağı soyunmağınız və müayinə masasına uzanmağınız lazımdır.

Testdən əvvəl mütləq sidik kisəsini boşaltmağınız vacibdir.

Spekulumun qoyulması. Həkiminiz vaginanıza yumşaq bir şəkildə spekulum daxil edəcək. Spekulum həkimin serviksinizə baxmaq və hüceyrə nümunəsi götürmək imkanı verən vasitədir.

Hüceyrələrin toplanması. Həkim kiçik fırça və ya spatula istifadə edərək hüceyrə nümunəsi toplamaq üçün serviksinizin səthini yumşaq bir şəkildə sıyıracaq. 

Bu prosedur ağrılı deyil, ancaq bir az təzyiq və ya yüngül narahatlıq hiss edə bilərsiniz.

Spekulumun çıxarılması. Hüceyrələrin toplanması tamamlandıqdan sonra həkim spekulumu vaginanızdan çıxarır.

Laboratoriya analizi. Toplanmış hüceyrələrdəki dəyişiklikləri yoxlamaq üçün mikroskop altında təhlil ediləcək laboratoriyaya göndərilir.

Bütün prosesin yerinə yetirilməsi adətən 10 dəqiqədən az vaxt aparır.  Bəzi qadınlar testdən sonra ləkə və ya yüngül sancılarla qarşılaşa bilər, lakin bu simptomlar keçicidir və qısa müddətdə yox olur. Qeyd etmək vacibdir ki, test uşaqlıq boynu xərçəngi üçün diaqnostik test deyil, uşaqlıq boynu hüceyrələrində hər hansı anormal dəyişiklikləri aşkar etmək üçün skrininq testidir. Test nəticələri anormal olarsa, anormal hüceyrələrin səbəbini müəyyən etmək üçün kolposkopiya kimi digər testlər lazım ola bilər.

Pap-SMEAR testləri qadınlar üçün profilaktik səhiyyənin mühüm hissəsidir. 

Bu test qeyd etdiyim kimi, ilk növbədə, uşaqlıq boynu xərçəngi və ya uşaqlıq boynundakı xərçəngdənkənar hüceyrələrin yoxlanılması üçün edilir. 

Müntəzəm ginekoloji müayinələrdən keçən və normal nəticələr əldə edən 65 yaşdan yuxarı qadınlar testi dayandıra bilərlər. Həmçinin əlavə olaraq bəzi hallar var ki, həmin hallarda bütün qadınların bu testi verməsinə ehtiyac yoxdur. 

Həmin hallar aşağıdakılardır:

Histerektomiya keçirmiş qadınlar.

Histerektomiya uterusun çıxarılması üçün cərrahi əməliyyatdır. Əgər qadın uşaqlıq boynunun çıxarılmasını (total histerektomiya) əhatə edən histerektomiya keçiribsə, onun artıq testə ehtiyacı yoxdur. 

Lakin, histerektomiya uşaqlıq boynunun çıxarılmasını nəzərdə tutmursa (qismən histerektomiya), qadın həkimi tərəfindən tövsiyə edildiyi kimi Pap testlərini davam etdirməlidir.

Cinsi aktiv olmayan qadınlar.

Uşaqlıq boynu xərçənginin əsas səbəbi cinsi əlaqə yolu ilə keçən insan papillomavirusudur (HPV). 

Buna görə də cinsi aktiv olmayan qadınlarda uşaqlıq boynu xərçənginə tutulma riski çox aşağıdır və risk olmadığı təqdirdə də testə ehtiyac olmur. İnsan papillomavirusu genital bölgə də özünü ziyillər şəklində biruzə verir. 

Hamilə olan qadınlar.

Test ümumiyyətlə hamiləlik dövründə təhlükəsizdir, lakin Pap testlərini doğuşa qədər təxirə salmaq məsləhətdir. 

Bunun səbəbi, uşaqlıq boynundakı hamiləliklə bağlı dəyişikliklərin bəzən uşaqlıq boynu xərçəngi ilə əlaqəli olmayan anormal Pap test nəticələrinə səbəb ola bilməsidir. Ona görə də hamiləlik dönəmində test aldadıcı ola bilər.

65 yaşdan yuxarı qadınlar.

Keçmişdə normal Pap testi keçirmiş və 65 yaşdan yuxarı olan qadınların gələcəkdə bu testə ehtiyacı olmaya bilər. 

Bununla belə, əgər qadın keçmişdəki test nəticələri anormal çıxıbsa və ya uşaqlıq boynu xərçəngi tarixçəsi varsa, o, həkimin nəzarətilə testi verməyə davam etdirməlidir.

Total histerektomiya və normal Pap testləri keçmiş qadınlar.

Əgər qadın total histerektomiya (uşaqlığın və uşaqlıq boynunun çıxarılması) əməliyyatı keçiribsə və anamnezi normal Pap-SMEAR testləri keçiribsə, gələcəkdə onun Pap testi verməsinə ehtiyac yoxdur.

HPV peyvəndi olan qadınlar.

HPV peyvəndi uşaqlıq boynu xərçənginə səbəb olan HPV-nin ən çox yayılmış növləri ilə infeksiyanın qarşısını almaqda yüksək effektivliyə malikdir. 

HPV peyvəndi olan və uşaqlıq boynu xərçənginə tutulma riski yüksək olmayan qadınların gələcəkdə Pap testinə ehtiyacı olmaya bilər. Ancaq, yenə də keçmişdə anormal Pap testləri keçirmiş və ya uşaqlıq boynu xərçəngi tarixçəsi olan qadınlar həkim tərəfindən tövsiyə edildiyi halda Pap testlərini davam etdirməlidirlər.

Yaxın zamanda anormal Pap-SMEAR testi keçirmiş qadınlar.

Yaxın zamanda anormal Pap testi keçirmiş qadınların problemləri əlavə olaraq qiymətləndirilənə və lazımi müalicə olunana qədər başqa Pap testi keçirməməlidir. 

Anormal Pap testlərinin təqibi anormallığın şiddətindən asılıdır və ehtiyac olarsa, müalicə prosesi əlavə testləri, kolposkopiya və ya biopsiyanı əhatə edə bilər.

Bir pasiyent Pap-SMEAR testinin zərərləri varmı deyə soruşduqda bildiririk ki, bu proses ümumiyyətlə təhlükəsiz və effektiv olsa da, prosedurla əlaqəli bəzi potensial zərərlər də ola bilər. Sözügedən potensial zərərlər isə aşağıdakılardır. 

Yanlış müsbət nəticə. Testin ən çox yayılmış zərərlərindən biri yanlış müsbət nəticələrdir.

Test anormal hüceyrələrin mövcud olduğunu göstərdikdə yanlış müsbət nəticə baş verir, lakin əlavə müayinədən sonra xərçəng və ya xərçəngdən əlavə infeksiyaların olmadığı həkim tərəfindən aşkar edilir. 

Yanlış mənfi nəticə. Yanlış pozitivlərə əlavə olaraq test yanlış mənfi nəticə də verə bilir.

Test mövcud anormal hüceyrələri aşkar edə bilmədikdə yanlış mənfi nəticə əldə oluna bilir. 

Yalnış mənfi nəticə nümunənin toplanması və ya işlənməsi zamanı ən xırda yanlışlığa görə də ola bilər. Yanlış neqativlər uşaqlıq boynu xərçənginin diaqnozunu gecikdirə və erkən müdaxilə imkanlarının əldən çıxmasına səbəb olacaq amildir. 

Bu səbəbdən də testin nəticəsini mütləq həkim yoxlamalı, əlavə testlərə ehtiyac olduqda həmin testlər verilməlidir.

Testin nəticəsindən aslı olaraq həddindən artıq dərman qəbuluna ehtiyac ola bilər. Pap testinin başqa bir potensial zərəri həddindən artıq diaqnoz və həddindən artıq müalicədir. Bəzi hallarda, yuxarıda qeyd etdiyim kimi, testin yanlış neqativ nəticəsi xərçəngli və ya xərçəngdən əlavə olmayan anormal hüceyrələri aşkar edə bilər. 

Hətta bəzən zəif hüceyrələr ola bilir ki, onlar heç vaxt xərçəngə çevrilə bilməz və ya müalicə olmadan da öz-özünə yox ola bilər. Bununla belə, hansı anormal hüceyrələrin xərçəngə çevriləcəyini və hansının olmayacağını təxmin etmək çətin olduğundan, anormal nəticələri olan bir çox qadın biopsiya, cərrahiyyə və şüa terapiyası kimi lazımsız müalicələrə məruz qalır. Bu müalicələr əhəmiyyətli fiziki və emosional yan təsirlərə səbəb olur.

Bu səbəbdən də sözügedən testi güvənilən, savadlı və testin nəticəsini düzgün analiz edəcək həkimə etibar etməlisiniz.

Ağırlaşma riski. Pap testi ilə bağlı ağırlaşma riski minimuma yaxındır. 

Nadir də olsa, test nəticəsində qanaxma, infeksiya kimi ağırlaşmalar baş verə bilər. Bu ağırlaşmalar adətən yüngül olur və öz-özünə həll olunur, lakin çox az hallarda əlavə tibbi yardım tələb edəcək qədər ağırlaşmalar da mümkündür.

Psixoloji zərər. Bəzi qadınlar test zamanı və ya testin nəticələri gözləyərkən narahatlıq, qorxu və ya utancaqlıq hissi keçirə bilər. 

Nəticələr anormal olarsa, bu hisslər daha da arta bilər ki, bu da streslə nəticələnir.

Lakin unutmaq olmaz ki, bu testi etdirmək ağrısız prosesdir, eyni zamanda qadınlar sağlamlığı və mümkün problemlərin tez aradan qaldırılması üçün müayinə prosesində sərbəst olmalı və həkimə etibar edilməlidir.

Bu potensial zərərlərə baxmayaraq qeyd etmək lazımdır ki, Pap testinin faydaları əksər qadınlar üçün risklərdən daha çoxdur. 

Müntəzəm Pap testləri xərçəngin erkən diaqnozu ilə yanaşı həmçinin vaginal infeksiyaların və anormallıqların digər növlərini müəyyən etməyə kömək edə bilər ki, bu da tez müalicə və problemin idarə olunmasına imkan verir.

Pap testinin potensial zərərlərini minimuma endirmək üçün testdən öncə həkimlə prosedur, onun riskləri və faydaları haqqında məlumat almağınız vacibdir.

Pap-SMEAR testinin təhlükəsiz və dəqiq diaqnozunun qoyulması, habelə risklərsiz test nəticəsilə düzgün müalicə prosesi üçün 055-555-29-59 mobil nömrəsi vasitəsi ilə həkim mama-ginekoloq Xanım Adıgözəlova ilə əlaqə saxlayıb müayinə üçün gün ala, həkimin məsləhət və tövsiyələrinə əsasən sağlam və dəqiq müayinə oluna bilərsiniz.