Menopoz (klimaks) menstrual dövrlərinizin sonunu göstərən təbii bioloji prosesdir. Klimaks menstruasiya olmadan ardıcıl 12 ay keçirdiyiniz zaman nöqtəsidir. Menopoz yaşlanmanın təbii bir hissəsidir və reproduktiv illərinizin sonuna işarə verir, qadının yumurtalıqlarının estrogen və progesteron hormonları istehsalını dayandırması səbəbindən baş verir. Klimaksa qədər olan vaxt perimenopoz adlanır. Qeyd etmək lazımdır ki, hər bir qadın menopozu fərqli şəkildə yaşayır, onun zamanı və simptomlar insandan insana dəyişir. Bəzi qadınlar asan bir keçid yaşaya bildikləri halda, digərləri isə həyat keyfiyyətinə təsir edən əhəmiyyətli simptomlarla qarşılaşa bilər.
Klimaksın əlamətləri hansılardır?
Hər bir qadının aybaşı dövrü fərqli olduğu kimi klimaks təcrübəsi də unikaldır. Menopoz simptomları ümumiyyətlə menstruasiya dayandırılmadan aylar və ya illər əvvəl başlaya bilər. Lakin menopoz əlamətləri münasibətlər, sosial həyat, ailə həyatı və iş də daxil olmaqla gündəlik həyatınıza böyük təsir göstərəcəkdir. Bəs klimaksın ilk simptomları nələrdir?
- Aybaşı dövrünüzdə yaranan dəyişikliklər: Klimaksdan əvvəl menstruasiya dövrünün nizamsız və ya daha qısa olması,
- Psixi sağlamlıq əlamətləri: Aşağı əhval-ruhiyyə, narahatlıq, əhval dəyişikliyin olması, yaddaş və ya konsentrasiya ilə bağlı problemlər klimaks dövründə yaran narahatlıqlara daxildir.
- Fiziki simptomlar: Klimaks dövründən əvvəl yaranan fiziki əlamətlər müxtəlifdir:
- Üz, boyun və sinədə başgicəllənməyə səbəb ola biləcək qəfil istilər;
- Gecə yatarkən tərləmə, yuxu çətinliyi;
- Ürək döyüntülərinin birdən nəzərə çarpacaq dərəcədə artması;
- Adi haldan daha pis olan baş ağrıları və miqren;
- Klimaksdan əvvəl əzələ ağrıları və oynaq ağrılarının olması;
- Bədən formasının dəyişməsi və çəki artımı;
- Quru və qaşınan dəri də daxil olmaqla dəri dəyişiklikləri;
- Cinsi həvəsin azalması, cinsi əlaqə zamanı vaginal quruluq və ağrı, qaşınma və ya narahatlıq;
- Tez-tez sidiyə çıxma və təkrarlanan sidik yollarının infeksiyaları (UTİ).
Klimaks neçə yaşda başlayır?
Klimaksa keçid ən çox 45 ilə 55 yaş arasında başlayır. Bu proses adətən təxminən yeddi il davam edir, lakin davam etmə periodu müxtəlif faktorlara görə klimaksa keçid 14 ilə qədər uzana da bilər. Müddət siqaret çəkmə, aybaşının başladığı yaş, irq və etnik mənsubiyyət kimi həyat tərzi faktorlarından asılı ola bilər. Perimenopoz zamanı bədənin yumurtalıqlar tərəfindən istehsal olunan hormonların istehsalında çox dəyişikliklər baş verir ki, bu da aybaşı prosesində əvvəlcə müxtəlif problemlərin yaranmasına, daha sonra isə aybaşının itməsinə səbəb olur.
Klimaks zamanı hansı hormonal dəyişikliklər baş verir?
Klimaks müddət ərzində yumurtalıqların yumurta istehsalını dayandırması, estrogen və progesteron kimi müəyyən hormonların səviyyəsinin azalması səbəbindən orqanizm bir sıra hormonal dəyişikliklərdən keçir. Estrogen səviyyəsi azaldıqca follikül stimullaşdırıcı hormon (FSH) və lütenləşdirici hormon (LH) səviyyələri artır. FSH və LH-də bu artım yumurtalıqların yumurta istehsalını dayandırması üçün siqnal verir ki, bu da son nəticədə menstruasiyanın dayandırılmasına gətirib çıxarır və menopozun başlanğıcını qeyd edir.
Bu zaman tiroid hormonları, kortizol və dehidroepiandrosteron sulfat səviyyələrində dəyişikliklər də daxil olmaqla digər hormonal dəyişikliklər baş verə bilər. Bu dəyişikliklər qadının ümumi sağlamlığına və rifahına təsir edə bilər və yorğunluq, oynaq ağrısı və yaddaş problemləri kimi simptomlara kömək edə bilər.
Klimaksla bağlı olan problemlər
Menopoz yaşlanmanın normal bir hissəsi olsa da, bir çox qadın üçün hələ də çətin bir dövr ola bilər. Hər hansı bir problem riskiniz ailə tarixçəniz, klimaksdan əvvəl sağlamlığınız və həyat tərzi faktorları kimi bir çox şeydən asılıdır. Menopozdan sonra qadınların sağlamlığına təsir edən iki faktor osteoporoz və koronar arteriya xəstəliyidir.
Osteoporoz və sınıqlar
Osteoporoz, “Kövrək sümük” xəstəliyi olan osteoporoz sümüklərin daxili hissələrinin sıxlığı azaldıqda, onları daha kövrək və qırılma ehtimalı artırdıqda meydana gəlir. Estrogen sümük kütləsinin saxlanmasında mühüm rol oynayır. Estrogen sümüklərdəki hüceyrələrə parçalanmağı dayandırmaq üçün siqnal verir. İnsanlar klimaks dövründən 60 yaşa qədər sümük kütləsinin orta hesabla 25%-ni itirirlər. Bunun əsas səbəbi estrogen itkisidir. Menopozdan sonrakı bu sümük itkisi sümük qırıqlarına səbəb ola bilər. Sümük densitometriyası da adlandırılan sümük mineral sıxlığı testi, sümüklərinizin müəyyən hissələrində nə qədər kalsium olduğunu görmək üçün sürətli bir yoldur.
Ürək xəstəlikləri
Klimaksdan sonra estrogen səviyyəsində azalma baş verir, bu da ürək-damar xəstəlikləri riskini artır. Ürək xəstəlikləri kişilərdə olduğu kimi qadınlarda da ölümün əsas səbəbidir. Odur ki, bu dövrü yaşayan qadınların müntəzəm idman etmək, sağlam qidalanmaq və normal çəki saxlamaq vacibdir. Bu dövrdə ürəyinizi necə qorumaq lazımdır, məsələn, xolesterin və ya təzyiq çox yüksəkdirsə, onu necə azaltmaq barədə həkiminizdən məsləhət alın.
Uşaqlıq yolunun və uşaqlığın enməsi və düşməsi
Menopoz estrogen hormonunun azalmasının səbəb olduğu digər bir problem isə uşaqlıq yolunun və uşaqlığın enməsidir. Klimaksdan sonra estrogenin azalması çanaq nahiyəsində əzələlərin və birləşdirici toxumaların zəifləməsinə və uşaqlıq və uşaqlıq boynunu dəstəkləmək qabiliyyətinin azalmasına səbəb ola bilər. Bu, uterusun və uşaqlıq boynunun aşağı enməsinə və ya prolapsasına səbəb ola bilər, burada orqanlar yerindən çıxır və vaginal kanala sürüşür. Menopoz nəticəsində yaranan uşaqlıq boynu və uşaqlıq yolunun enmə və prolaps əlamətlərinə çanaq boşluğunda təzyiq və ya diskomfort, çanaq nahiyəsində “ağırlıq” hissi, cinsi əlaqə zamanı ağrı, bağırsaq hərəkətlərində və ya sidiyə çıxmaqda çətinlik və vajinadan nəyinsə çıxması hissi daxildir.
Klimaksdan sonra yaranan uşaqlıq boynunun və uterusun prolaps və prolapsının müalicəsi çanaq dibinin əzələləri üçün məşqlər, çəki itkisi və həyat tərzinin dəyişdirilməsini əhatə edə bilər. Ağır hallarda, sallanmanı düzəltmək üçün cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər. Menopoz dövründə keçərkən düşmə və sallanma əlamətləri hiss edirsinizsə, dəqiq diaqnoz və müvafiq müalicə planı üçün həkimə müraciət etmək vacibdir.
Sidik saxlamama
Sidik qaçırma menopozdan sonra bir çox qadının yaşadığı ümumi bir problemdir. Menopoz zamanı estrogen səviyyəsinin azalması çanaq döşəməsi əzələlərində, sidik kisəsi və uretrada dəyişikliklərə səbəb ola bilər ki, bu da sidik kisəsinə nəzarətin azalmasına və sidik tuta bilməyə səbəb olur.
Klimaksdan sonra sidik qaçırmanın müalicəsi çanaq dibinin əzələ məşqləri, həyat tərzində dəyişikliklər, dərmanlar və ağır hallarda cərrahi müdaxiləni əhatə edə bilər. Həkiminiz növü və prosesin şiddətindən asılı olaraq ən yaxşı müalicə kursunu təyin etməyə kömək edəcək.
Yadda saxlamaq lazımdır ki, sidik qaçırma müalicə edilə bilən bir vəziyyətdir və müalicə axtarışı həyat keyfiyyətinizi xeyli yaxşılaşdıra bilər. Bu dövrdən sonrakı simptomlarınızı həkiminizlə müzakirə etməkdən çəkinməyin.
Əhval-ruhiyyənin tez-tez dəyişməsi və depressiya
Menopozdan sonra əhval dəyişikliyinin və depressiyanın əsas səbəbi estrogen səviyyəsinin azalmasıdır. Estrogen əhval-ruhiyyənin tənzimlənməsində əsas rol oynayan bir hormondur və klimaks zamanı onun azalması əhvalın dəyişməsi, əsəbilik və depressiya ilə nəticələnə bilər. Hormonal dəyişikliklərlə yanaşı, stress, yuxu pozğunluğu və həyat tərzinin dəyişməsi kimi digər amillər də əhval dəyişikliyinə və depressiyaya səbəb ola bilər.
Menopozdan sonra sağlam qidalanma və stresin idarə edilməsi kimi həyat tərzi dəyişiklikləri əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırmağa və depressiya əlamətlərini azaltmağa kömək edə bilər. Məşqlərin əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdıran və stressi azaldan təbii kimyəvi maddələr olan endorfinlərin ifrazını artırdığı sübut edilmişdir. Bol meyvə, tərəvəz və bütün taxıllardan ibarət sağlam pəhriz də əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırmağa və klimaks nəticəsində yaranan depressiya əlamətlərini azaltmağa kömək edə bilər.
Aybaşı dövrünüzdə nizamsızlıqlar varsa və ya yuxarıda sadalanan hallar sizi narahat edirsə, bizimlə əlaqə saxlayaraq müxtəlif müayinələrdən keçib səbəblərini asanlıqla öyrənin.
-
Zehra Abdullayeva
Əla həkimdir
Xanim Rustamli
Muzaffar Garakhanli
Sevar Bayram
-
Super hekimdir 👍👍👍
Nergiz Ragimova
Çox yaxşı həkimdir,bir rəfiqəm pasiyenti olmuşdu, çox məmnun qalıb.
Nuriyye Hesenova
Əla həkimdir👍🏼
Leyla Abdullayeva
Könül Vəliyeva
-
😍
Sevinc Hamidova
Pervane Mehmanova
Saday Zekiyev
Huseyn Bagirov
-
Royal Babayev
Razı qaldım
Gunel Nagiyeva
Ferqane Cavadova
kadir hacimuradov
-
Kanan Hasanli
Orxan Man
Əla həkimdir👍🏻
s_li. seadet
İşinin peşəkarıdır.
leila mammad
-
Nurlan Süleymanlı
Aydin Karimov
Xeyyam Nabiyev
Fatime Haqverdiyeva
-
Meryem Agayeva
Aydın Hacıyev
Lale Ahmadova
Teymur İbrahimzade
-
Absolutely wonderful service. 6/5
Emin Alizada
Aygül Mehdiyeva
Hemid Qocayev
Rufat Rzaev
-
hikmet Azizli
I recently visited Dr. Xanım Adıgözəlova for my annual gynecological check-up and I must say I had an outstanding experience. From the moment I arrived at the clinic, the staff was welcoming, efficient, and made me feel completely at ease. Dr. Xanım Adıgözəlova took the time to listen to my concerns and answer all my questions. Their bedside manner was exceptional - I felt truly cared for and supported throughout the entire appointment. Xanım Adıgözəlova is clearly knowledgeable and experienced in their field, providing me with expert guidance and advice on my health.
Saritel Abbaszade
Aynur Mammadova
Xanım doktor ilə müalicə prosesinin effektini görmək, digər həkimlərlə müqayisədə anlayışlı olması çox müsbətdir 😊
Nərmin Səmidova
-
Əla həkimdir, çox bəyənirəm.
Efsane Ehmedova
amazing person and friendly
Aynur Bedirxanova
Razı qaldım
Zeyver Semedzade
Çox Yaxşı Həkimdir. Cox razı qaldim😊
Rovsana Mamedova
